Običaj je u svakoj sredini, kada se rodi dijete, da roditelji izaberu ime dijetetu po kojem će ga zvati i po kojem će se razlikovati. Zato je islam sa svojim cjelosnim zakono-davstvom pridao značaj i važnost ovom momentu, te zato postavio regulative i upoznao islamski ummet s njima od onda kada se dijete rodi, u toku njegovog razvoja i odgoja.
Evo nekih važnijih propisa koje je islam propisao kada je u pitanju nadijevanje imena:
1- Kada ćemo dati ime dijetetu?
Prenose Ebu Davud, Tirmizi, Nesai i ibn Madze od Semreh radijallahu anhu da je rekao: -Rekao je Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem: “Dužnost je za svako dijete učiniti akiku(1), zaklaće se kurban sedmi dan nakon njegovog rođenja, daće mu se ime i obrijati kosa.”
Ovaj hadis nam poručuje da nadijevanje imena dijetetu bude sedmog dana nakon njegovog rođenja, dok drugi hadisi aludiraju na to da se to treba uraditi na dan rođenja, evo nekih od tih hadisa:
Prenose Buhari i Muslim od Sehl ibn Saidijj da je rekao: Kada se rodio Munzir ibn Ebi Usejd donijeli su ga Allahovom Poslaniku sallallahu alejhi we sellem, koji ga stavi u svojem krilu, a Ebu Usejd sjedaše u medžlisu, Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem, bijaše zauzet nečim što mu bješe u rukama, te Ebu Usejd narijedi da uzmu dijete pa ga uzješe,
Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem upita gde je dijete? A Ebu Usejd mu reče da su ga odnijeli, te ga Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem upita za dijetetovo ime, Ebu Usejd mu kaza dijetetovo ime, ali mu Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem reče: “Ne! zvače se Munzir.”
Prenosi Muslim u svom “Sahihu” hadis Sulejman ibn Mugire, od Sabita od Enesa radijallahu anhu da je rekao: -Rekao je Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem:
“Nočas mi se rodio sin pa sam mu dao ime Ebu Ibrahim”.
Iz svih ovih hadisa dolazimo do zaključka da u ovakvoj situaciji imamo nekoliko mogučnosti, pa tako, dozvoljeno je dati ime dijetetu onog dana kada se rodi, takođe je dozvoljeno to uraditi treceg dana nakon njegovog rođenja ili čemo to uraditi na dan akike, a to je sedmi dan nakon njegovog rođenja, kao što je dozvoljeno to uraditi prije ili poslije toga.
2- Koja imena je lijepo dati dijetetu, a koja nisu poželjna?
-Svaki roditelj prilikom nadijevanja imena dijetetu, mora paziti u izboru imena, da ono bude od najlepših i najboljih što je u skladu sa naređenjima i odredbama Allahovog Poslanika sallallahu alejhi we sellem.
Prenosi Ebu Davud hasen hadis od Ebu Derdaa radijallahu anhu koji je rekao: Rekao je Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem: “Na Sudnjem danu bičete prozvani po vašim imenima i imenima vaših očeva, zato nadijevajte lijepa imena.”
Prenosi Muslim u svom “Sahihu” od ibn Omera radijallahu anhu da je rekao: Rekao je Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem: “Najdraža vaša imena Allahu su Abdullah i Abdurrahman.”
-Roditelji su, s druge strane, dužni izbjegavati ružna imena, ona koja dotiču njihovu plemenitost, koja bivaju predmet izrugivanja i podsmijeha, zato je Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem kako to prenosi Tirmizi od Aise radijallahu anha:
Mijenjao ruzna imena (lijepim imenima).
Prenose Tirmizi i ibn Madze od ibn Omera radijallahu anhu:
Da se jedna Omerova kčerka zvala Asija (2), pa joj Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem promijeni ime u Džemila (3).
Rekao je Ebu Davud: Promijenio je Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem imena Asi, Aziz, Utulla, Sejtan, Hakem, Garab, Habbab. Nazvao je Harba u Selem, a Mudtadži u Munbeis, čak je promijenio imena nekih plemena kao Benu ez-Zinjete u Benu er-Risde, a Benu Mugvije u Benu Risde. Rekao je još Ebu Davud:
-Nisam spomenuo sened hadisa zbog sažetka.
Roditelji će takođe izbjegavati nadijevanje imena koja su pesimistićkog značenja, da bi se dijete udaljilo od značenja koje ima to ime i svojstva koje to ime sadrži.
Prenosi Buhari u “Sahihu” od Seid ibn Musejjiba od njegovog oca od njegovog dijeda da je rekao: Došao sam Allahovom Poslaniku s.a.v.s. pa me upita: “Kako se zoveš”, Hazen (4), odgovorih, te mi on reče: “Zvačes se Sehl (5)”, ne želim promijeniti ime koje mi je otac dao, rekoh mu. Ibn Musejjeb je rekao: -Nije prestala osorost u meni poslije toga.
Prenosi imam Malik u “Muvetta” od Jahja ibn Seida da je Omer ibn Hattab radijallahu anhu upitao nekog čovjeka:
-Kako se zoveš?
-Džemre, odgovori ovaj.
-Kako ti se zove otac? upita ga Omer,
-ibn Sihab, odgovori on,
-odakle si, upita Omer,
-iz el-hareka,odgovori čovjek,
-a gdije živis? Ponovo upita Omer,
-u harretu-nar (6), odgovori on,
-Gdje, tačnije, upita Omer,
-u dijelu zatu lezijj, odgovori ovaj,
-Obavijesti svoj narod da su propali i izgorijeli, reče mu Omer.
I bijase kao što je Omer radijallahu anhu rekao.
Takođe će roditelji izbjegavati imena koja su svojstvena samo Allahu dz.s., pa tako nije dozvoljeno nazvati nekog Ehad (7), Samed (8), Halik (9) ili Razik (10) i sl.
Kaze Ebu Davud u “Sunen”: Kada je Hani došao Allahovom Poslaniku sallallahu alejhi we sellem u Medini sa jednom delegacijom, zvali su ga Ebu Hakem, Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem ga pozva i reče mu: “Allah je Hakem (11), i njemu pripada sud, zašto tebe zovu tim imenom?”, pa mu on odgovori: Kada se neko u mojem narodu spori, onda dođu kod mene te ja donesem odluku koja zadovolji obje strane, Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem reče:
“Kako je to lijepo, imaš li dijece?”, imam, odgovori on, Surejha, Muslima i Abdullaha, “Ko je najstariji od njih?” upita Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem, a on mu odgovori: Surejh, “onda ti si Ebu Surejh” reče Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem.
Prenosi Muslim u “Sahihu” od Ebu Hurejre radijallahu anhu da je Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem rekao: “Allah dž.s. će se najviše rasrditi, na Sudnji dan, onom čovjeku koji sebe naziva gospodarom svih kraljeva, a vlast samo Allahu pripada.”
Roditelji će takođe izbjegavati imena koja imaju značaj sreče i optimizma, razlog tome je, da se ne dobije kontraefekt onda kada ga neko pozove, a on ne bude prisutan pa odgovore sa “ne”, kao da se neko naziva Efleh, Nafi', Rebbah ili Jessar.
Prenose Muslim,Ebu Davud i Tirmizi, od Semreh ibn Dzundub radijallahu anhu da je rekao: rekao je Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem: “Četiri riječi, Allahu najdraže, su: Subhanallah,
El-hamdulillah, La ilahe illAllah i Allahu Ekber; i ne nazivajte svoje sinove Jessar, Rebbah, Nedžih ili Efleh, jer kada upitaš jeli on tu, a on ne bude, pa odgovoriš: Ne (12), one su četiri i ne tražite od mene više od toga.”
Prenosi ibn Madže sažeto hadis koji glasi:
“Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem nam je zabranio da nadijevamo našoj dijeci četiri imena: Efleh, Nafi', Rebbah i Jessar”.
Roditelji će se kloniti imena, koja bi u prevodu značila da budemo pokorni nekom drugom mimo Allaha, kao što su: Abduluzza, AbdulKa'be, Abdunnebijj i tome slična imena jer je nadijevanje s takvim imenima haram i u tome se sva islamska ulema složila.
Dok hadis u kojem Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem, u bitci Hunejn, kaže: ”Ja sam vjerovjesnik to nije laž, ja sam potomak Abdulmutaliba” ne suprotstavlja se ovoj zabrani –kao što to pojasnjuje ibn Kajjim el-Dzevzi- jer se želi njime obavijestiti s imenom s kojim je dijed Allahovog Poslanika sallallahu alejhi we sellem jedino bio poznat, i da u ovakvim situacijama,
kao ova u koju se našao Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem u toku borbe, opravdava korisčenje takvog imena radi obavještavanja i upoznavanja s ličnosću koja nije poznata po nekom drugom imenu, tako su ashabi spominjali imena plemena pred Allahovim Poslanikom sallallahu alejhi we sellem, kao sto su Benu Abdumenaf, Benu Abdusems, Benu Abduddar i sl. pa im Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem nije to zabranjivao.
Srž svega ovog je da je to dozvoljeno kada nekog obavještavamo, a zabranjeno je kada nadijevamo, da se koristimo tim imenima.
I na kraju zadnja stvar koje se roditelji trebaju kloniti kada dijetetu daju ime, to je nadijevanje imenima koja imaju nejasno značenje ili su neislamska (13), kao sto su: Hejjam, Nehad, Suzan, Nariman, Ahlam i tome slicna. Zašto? Da bi se musliman razlikovao svojom ličnosću, i poznavao po svojim specifičnostima i posebnostima, jer šta se hoče sa ovim imenima osim gubitak identiteta, moralni pad i propast s obzirom na njihov značaj, onoga dana
kada islamski svijet dođe na ovaj nivo poniženja i propasti, rascijepit će se na dijelove i komade, i olakšati time svakom neprijatelju tiraninu da oduzme njihovu zemlju, da ponize uzvišenost ovog ummeta, kao što se to danas dešava, nema snage niti moči bez Allaha dž.s.
Zato nije čudo da Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem naređuje islamskom ummetu, da kada nadijevaju svojoj dijeci imena, izaberu imena Allahovih poslanika ili ime Abdullah, Abdurrahman i tome slična imena s kojima pokazujemo pokornost Allahu dž.s., da bi se sledbenici Muhammedovi sallallahu alejhi we sellem, prepoznali među ostalim narodima, u svakom segmentu njihovog života, da bi uvijek bili narod najbolji od svih koji su se ikada pojavili, koji će upučivati čovjećanstvo ka svjetlu Istine i osnovama islamske vjere.
Prenose Ebu Davud i Nesai od Ebu Vehb el-Dzesemi radijallahu anhu da je rekao: -Rekao je Allahov Poslanik sallallahu alejhi we sellem:
“Nadijevajte vašoj dijeci imena Allahovih poslanika, a najdraža imena Allahu su Abdullah i Abdurrahman, najiskrenija su: Haris i Hemam, a najgrđa: Harb i Murre.”